Jaka klasa energetyczna przysługuje piecom typu śmieciuch?

Wstęp

Już w pierwszych zdaniach warto podkreślić, że piecom typu „śmieciuch” przysługuje najniższa możliwa klasa energetyczna kotłów na paliwo stałe: klasa 3 lub, w wielu przypadkach, nawet nie uzyskują one żadnej klasyfikacji i są nazywane bezklasowymi [3][11][17]. Taki stan rzeczy wynika z ich konstrukcji oraz bardzo niskiej sprawności i wysokiej emisji zanieczyszczeń.

Podstawowe informacje o piecach typu „śmieciuch”

Piec typu „śmieciuch” to określenie stosowane wobec starych, prostych kotłów na paliwo stałe, które zostały zaprojektowane bez szczegółowej kontroli emisji spalin oraz efektywności energetycznej [3][11][15]. Brak zaawansowanych rozwiązań technologicznych prowadzi do intensywnej emisji zanieczyszczeń oraz niskiej sprawności urządzenia [3][11].

Te piece nie zawsze podlegają klasyfikacji według obowiązującej normy, dlatego w wielu miejscach określane są jako kotły „bezklasowe” [3][17]. Tam, gdzie uzyskują certyfikat, zazwyczaj spełniają tylko najniższe normy, czyli odpowiadają klasie 3 według PN-EN 303-5:2012 [1][3][4][9][17].

System klasyfikacji i wymagania normy PN-EN 303-5:2012

Norma PN-EN 303-5:2012 wyróżnia trzy klasy kotłów na paliwo stałe pod względem emisji zanieczyszczeń i sprawności energetycznej: klasa 3 (najniższa), klasa 4 i klasa 5 (najwyższa) [1][4][9][17]. Kryteria obejmują emisję pyłu, tlenku węgla, związków organicznych oraz sprawność energetyczną urządzenia [1][3][9].

Kotły typu „śmieciuch” zwykle nie spełniają wymagań wyższych niż klasa 3, przez co ich obecność na rynku została znacznie ograniczona przez zmieniające się przepisy [1][3][4][9][17]. Obecnie tylko urządzenia klasy 5 mogą być legalnie sprzedawane w Polsce [1][4][9].

Charakterystyka kotłów klasy 3 i bezklasowych

Kotły klasy 3 charakteryzują się sprawnością energetyczną na poziomie jedynie 70–80% [15]. Są pozbawione systemów automatyzacji, precyzyjnego dozowania powietrza oraz filtrów ograniczających ilość wydobywających się z komina zanieczyszczeń [3][11][15]. Typowe jest dla nich spalanie różnorodnych, często niskiej jakości paliw, co znacząco zwiększa ilość emitowanych pyłów i tlenków węgla [3][11][15].

W przypadku kotłów bezklasowych sytuacja jest jeszcze gorsza – nie spełniają one żadnych obowiązujących norm emisyjnych ani ekologicznych [3][17]. Eksploatacja takich urządzeń wiąże się z naruszeniami przepisów antysmogowych w coraz większej liczbie regionów kraju [17].

Obowiązujące przepisy i wycofywanie kotłów „śmieciuchów”

Od 1 lipca 2018 roku sprzedaż kotłów o klasie niższej niż 5 jest w Polsce zakazana [1][4][9]. Wynika to z konieczności ograniczenia smogu i poprawy jakości powietrza zgodnie z aktualną polityką klimatyczną.

Eksploatacja pieców typu „śmieciuch” jest stopniowo eliminowana przez lokalne i krajowe uchwały antysmogowe. W wielu województwach obowiązują harmonogramy wymiany starych kotłów, a użytkownicy tych urządzeń mogą podlegać karom oraz obowiązkowi ich wymiany na piece klasy 5 [1][4][9][17].

Porównanie sprawności i emisji zanieczyszczeń

Współczesne kotły klasy 5 zapewniają nieporównywalnie wyższą sprawność – nawet do 92% – oraz ograniczają emisję zanieczyszczeń o ponad 90% względem tradycyjnych „śmieciuchów” [4][9][13][18]. Nowoczesne systemy dozowania powietrza, automatyki oraz filtracji czynią je rozwiązaniami spełniającymi najbardziej rygorystyczne normy środowiskowe [4][13][18].

Dla porównania, kotły klasy 3 obecnie nie mogą być uznane za źródło ogrzewania spełniające wymagania efektywności energetycznej i ekologicznej stawiane współczesnym urządzeniom [1][4][13][15].

Podsumowanie: Jaka klasa energetyczna dla „śmieciuchów”?

Piec typu „śmieciuch” to kocioł o najniższej klasie emisyjnej – klasie 3 – lub też urządzenie bezklasowe, niespełniające wymagań żadnej normy według klasyfikacji PN-EN 303-5:2012 [3][11][17]. Kotły tego typu charakteryzuje bardzo niska sprawność energetyczna (70–80%) i wysoka emisja szkodliwych substancji [15]. Od kilku lat nie mogą być sprzedawane i są sukcesywnie wycofywane z eksploatacji przez restrykcyjne przepisy antysmogowe [1][3][4][9][17].

Źródła:

• [1] https://www.parex-kotly.com.pl/blog/jakie-sa-klasy-kotlow-weglowych
• [3] https://dobrekotly.pl/blog/Kiedy-trzeba-wymienic-urzadzenia-na-5-klase
• [4] https://eko-blog.pl/jak-sprawdzic-ktorej-generacji-jest-twoj-piec-domowy/
• [9] https://czysteogrzewanie.pl/podstawy/normy-emisji-i-sprawnosci-dla-domowych-kotlow/
• [11] https://energiaporadnik.pl/ktory-piec-smieciuch-nalezy-do-najwyzszej-klasy-energetycznej/
• [13] https://krakowskialarmsmogowy.pl/wp-content/uploads/2021/03/Raport_Struktura-Zrodel-Grzewczych.pdf
• [15] https://unax.pl/blog/jakie-sa-klasy-efektywnosci-energetycznej-kotlow-weglowych/
• [17] https://grzejemnieto.pl/kotly-na-paliwo-stale-kto-musi-wymienic-piec-na-nowy/
• [18] https://dynamicbrands.pl/blog/piec-5-klasy/